Nguyên lý hoạt động của hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc và hỗ trợ đổ đèo

Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc, xuống đốc, đổ đèo là những tính năng an toàn giúp ích rất nhiều khi lái xe đường đèo dốc.

Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc là gì?

Việc dừng đỗ ngang dốc và cần khởi hành lại ngay sau đó khiến nhiều người cảm thấy áp lực, nhất là các tay lái mới. Ngoài ra trong quá trình lên dốc mà xe ô tô bị chết máy hay gặp phải tình trạng kẹt xe người lái buộc phải dừng và khởi hành ngang dốc cũng gây không ít khó khăn. Nếu xử lý các tình huống này không tốt sẽ gây nguy hiểm cho chính người lái và những phương tiện xung quanh.

Để khắc phục tình trạng này, các hãng sản xuất ô tô đã phải nghiên cứu và phát triển để trang bị cho những mẫu xe của mình hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc. Hệ thống hỗ trợ ngang dốc HAS được viết tắt từ Hill-Start Assist System, công nghệ này còn có thể viết cách khác là hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC (Hill-Start Assist Control) hay hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HLA.

Việc dừng đỗ ngang dốc và cần khởi hành lại ngay sau đó khiến nhiều người cảm thấy áp lực, nhất là các tay lái mới

Nguyên lý hoạt động của hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC và hỗ trợ đổ đèo DAC

Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC và hỗ trợ đổ đèo DAC ngày càng phát triển và được tích hợp cùng nhiều công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, chúng vẫn hoạt động dựa vào các cảm biến để phát hiện góc nghiêng của xe ô tô và phối hợp cùng các cảm biến khác thông qua bộ điều khiển trung tâm ECU để kiểm soát hoạt động của ly hợp cũng như điều khiển hệ thống phanh và phôi bổ mô-men xoắn đến các bánh xe.

– Cảm biến phát hiện độ nghiêng: Nếu xe ô tô đang dừng lại ở khu vực dốc (từ 5 độ trở lên) khi máy vẫn chạy thì cảm biến phát hiện độ nghiêng sẽ bắt đầu làm việc, gửi tín hiệu về bộ điều khiển ECU. ECU sẽ tính toán về khả năng bị tuột dốc của ô tô. Nhược điểm của cảm biến này là khi ô tô bị sụp ổ gà và thân xe bị nghiêng thì cảm biến vẫn mặc định rằng xe đang chạy trên một con dốc nào đó.

– Bộ điều khiển trung tâm ECU: Đây là cơ quan trung tâm có trách nhiệm xử lý các tín hiệu gửi từ cảm biến trên ô tô. ECU sẽ đư ra quyết định phanh xe dựa trên các tín hiệu đầu vào, điều chỉnh áp suát nén của giảm chấn cũng như nắm được độ dốc của con đường để đưa ra lực phanh cần thiết và mô-men xoắn phù hợp để xe tiếp tục di chuyển.

Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc HAC và hỗ trợ đổ đèo DAC ngày càng phát triển

– Cảm biến chuyển động của bánh xe: Mỗi bánh xe ô tô đều được lắp đặt cảm biến tốc độ. Các cảm biến này sử dụng 01 nam châm xoay khi bánh xe chuyển động mà chưa nổ máy sẽ xuất hiện từ trường và được mã hóa thành tín hiệu để gửi về trung tâm ECU.

– Cảm biến áp suất giảm chấn: Đây là 01 bộ phận của hệ thống treo giúp xác định trọng lượng của xe gồm cả trọng lượng hành khách và hàng hóa. Cảm biến này tạo ra tín hiệu gửi về ECU nhằm tính toán hoạt động của hệ thống sao cho phù hợp với trọng lượng xe.

– Điều khiển hệ thống phanh: Với xe số tự động, nếu dừng lên dốc thì ECU sẽ điều khiển hệ thống phanh hoạt động khi lái xe rời bàn đạp phanh trong một thời gian ngắn, đủ để bạn chuyển sang bàn đạp ga và đưa xe di chuyển về phía trước. Đối với trường hợp xe xuống dốc, hệ thống DAC sẽ được kích hoạt giúp ô tô không di chuyển quá nhanh và mất kiểm soát ngay cả khi lái xe không tác động vào chân phanh.

– Cảm biến áp suất phanh: Ngay khi nhận được tín hiệu xe bị trôi, ECU sẽ tự động ra lệnh điều khiển để hệ thống phanh hoạt động, tránh việc xe bị trôi và áp lực phanh nhiều hay ít sẽ được kiểm soát qua cảm biến áp suất phanh này.

– Hoạt động của ly hợp: Các chuyên gia có kinh nghiệm lái xe ô tô cho biết với xe số sàn được trang bị hệ thống HAC, lúc đề máy hoặc vào số bắt buộc các lái xe phải đạp bàn đạp ky hợp. Lúc này, tín hiệu xuất hiện sẽ được gửi về ECU nhằm xác định thời điểm kích hoạt hệ thống phanh giữ cho xe ổn định.

– Kiểm soát mô-men-xoắn: Giúp xe không bị trôi hay trượt bánh trong lúc xe bắt đầu chạy và khi xe tăng tốc bình thường, hệ thống kiểm soát này sẽ tự động tắt. Các cảm biến có thể xác định được chính xác cần bao nhiêu mô-men xoắn truyền tới các bánh xe thông qua hệ thống truyền lực.

Kinh nghiệm di chuyển đường đèo với ôtô số tự động

Dưới đây là kinh nghiệm di chuyển đường đèo với xe số tự động, giúp các bác tài bổ sung kiến thức, kỹ năng khi leo đèo, dốc nguy hiểm.

Những lưu ý khi lái xe đường đèo, dốc với xe số tự động. Đồ họa: TT

Khi di chuyển bằng ôtô số tự động ở những cung đèo có độ dốc cao, người lái nên chuyển xe về chế độ số tay để kiểm soát xe tốt hơn.

Theo đó, dù là sử dụng loại hộp số thì các cần số của xe số tự động đều có những chức năng tương tự nhau: P (đỗ), R (lùi), D (tiến). Ngoài ra, một số xe số tự động còn có thêm chức năng số tay M /-; D (D2, D3); L (L2)… Chế độ số tay được điều khiển qua lẫy chuyển số hoặc cần số.

Dưới đây là cách di chuyển đường đèo với xe số tự động AT:

Leo đèo, dốc cao

Leo dốc đường đèo khá đơn giản, người lái chỉ cần để cần số ở vị trí D, xe sẽ tự tính toán để chuyển số phù hợp.

Bên cạnh đó, các nhà sản xuất cũng khuyến cáo tài xế không nên và không cần thiết phải chuyển vị trí cần số nhiều, hãy để hộp số tự động phát huy tác dụng.

Đổ đèo, dốc lớn

Đổ đèo dốc lớn phức tạp hơn. Lúc này, không chỉ lực kéo từ động cơ mà lực kéo quán tính cũng khiến xe đi nhanh hơn. Nhiều tài xế thường có thói quen rà phanh để hãm xe, nhưng đây là một sai lầm khi đổ đèo, dốc. Vì rà phanh liên tục sẽ làm quá nhiệt trong hệ thống phanh, sôi dầu phanh khiến hệ thống phanh mất tác dụng.

Theo kinh nghiệm lái xe số tự động của nhiều tài xế, cách tốt nhất là sử dụng phanh động cơ của xe.

Để phanh bằng động cơ xe, đầu tiên tài xế hãy chuyển xe về các số thấp như L, D1, D2. Lúc này, tài xế hãy chuyển về các số như M , L1, D1 để dùng động cơ hãm xe lại.

Trong trường hợp xe đã chuyển về các số thấp nhưng vẫn lao nhanh, tốc độ không bảo đảm an toàn, tài xế tiếp tục hạ số về các số thấp hơn như M-, L2, D2 một lần nữa. Khi thấy xe chậm lại tức đã cài số đúng, chỉ cần đạp phanh khi cần thiết, không cần rà phanh liên tục.